Write a commentمنازعه قدرت بین واشنگتن و برلین بر سر کسب موقعیت مسلط در اروپای شرقی و جنوب شرقی تشدید میشود و بر مناقشه بر سر بازسازی اوکراین تأثیر می‌گذارد. در حالیکه کمیسیون اتحادیه اروپا قبلاً مدعی رهبری در بازسازی آن کشور شده بود، اکنون واشنگتن ادعا میکند که بروکسل فاقد «بنیه سیاسی و مالی» لازم برای انجام این کار است و بنابراین ایالات متحده باید رهبری را به عهده بگیرد. در همین حال، در لهستان، ایالات متحده در حال از دور خارج کردن طرح برلین برای ایجاد یک سامانه پدافند هوایی اروپایی و همزمان تبدیل لهستان به قطبی برای اشاعه فناوری هسته‌ای ایالات متحده در اروپای شرقی و جنوب شرقی – به هزینه صنعت هسته‌ای فرانسه – است. ایالات متحده با استفاده از «طرح سه دریا» درصدد است اروپای شرقی و جنوب شرقی را به بازار دیگری برای گاز مایع آمریکا تبدیل کند. این پروژه منطقه‌ای شامل دوازده کشور بین دریاهای بالتیک، آدریاتیک و سیاه است و به پیشنهاد واشنگتن در سال 2015 توسط لهستان و سایرین کلید خورد. این طرح علیه منافع آلمان در منطقه است.
طرح سه دریا
منازعه قدرت بین واشنگتن و برلین بر سر کسب موقعیت مسلط در اروپای شرقی و جنوب شرقی سالهاست که در جریان است. ایالات متحده می‌تواند به ویژه بر لهستان و کشورهای بالتیک به عنوان شرکای وفادار تکیه کند، و همچنین تا حدودی روی طرح سه دریا – یک چهارچوب سست همکاری متشکل از دوازده کشور مابین دریاهای بالتیک، آدریاتیک و سیاه – حساب کند.i این طرح توسط شورای آتلانتیک آمریکا در همکاری با یک ائتلاف لابی‌گری از شرکت‌های انرژی اروپای شرقی و جنوب شرقی در سالهای 2013 و 2014 تدوین شد و در سال 2015 توسط رئیس جمهور لهستان آندری دودا و رئیس جمهور کرواسی کولیندا گرابار-کیتاروویچ بطور رسمی کلید خورد. نخستین نشست آن در اواخر آگوست 2016 در دوبروونیک کرواسی برگزار شد.ii کشورهای مشارکت کننده در پی آنند که زیرساخت‌ها و جریان تجاری محور شرقی-غربی را که به طور یکجانبه‌ای بر آلمان متمرکز است، با پیوندهای جدید شمالی-جنوبی بین کشورهای ساحلی دریاهای سیاه، آدریاتیک و بالتیک تکمیل کنند تا چشم‌اندازهای توسعه جدیدی ایجاد نمایند که دست کم به طور بالقوه از قدرت اصلی اتحادیه اروپا، یعنی آلمان، مستقل باشند. در نشستی در ریگا در ماه ژوئن، سران دولت‌ها و حکومت‌های بانی طرح سه دریا از اوکراین دعوت به عمل آوردند تا در پروژه‌های آنها مشارکت کند.iii
گاز مایع ایالات متحده برای اروپای شرقی
نزد ایالات متحده، طرح سه دریا ابزار مناسبی برای تقویت نفوذ خود در اروپای شرقی و جنوب شرقی است، چرا که در تقابل با جهتگیری مسلط منطقه به سوی قدرت اصلی اتحادیه اروپا، یعنی آلمان، میباشد. ایالات متحده همچنین به دنبال تبدیل این کشورها به بازارهایی برای گاز مایع خود است تا به این ترتیب آنها را به خود وابسته‌تر نماید. بندر کلایپدا در لیتوانی به طور منظم پذیرای محموله‌های گاز مایع ایالات متحده است. در اوایل آوریل 2022 لیتوانی اعلام کرد که نخستین کشور اروپایی است که واردات گاز از روسیه را به طور کامل کنار گذاشته است.iv لتونی و استونی نیز گاز مایع ایالات متحده را از طریق لیتوانی دریافت میکنند. لهستان، که پایانه LNG (گاز طبیعی مایع) خود را در اشوینواویشچه دارد، همچنین می‌تواند مواد خام را از مجرای لیتوانی وارد کند. از سوی دیگر، در جنوب، مخازن LNG ایالات متحده در پایانه‌ای در جزیره کرک کرواسی تخلیه می‌شوند. پایانه‌ای که از اوایل سال 2021 آغاز به کار کرده و قرار است ظرفیت آن از 2.6 میلیارد متر مکعب به6.1 میلیارد متر مکعب گاز در سال افزایش یابد.v کرواسی همچنین زیرساخت خط لوله خود را که از کرک به سمت شمال امتداد دارد، گسترش خواهد داد. علی‌القاعده، مجارستان و اسلوونی نیز قادرند گاز مورد نیاز خود را از طریق کرک تأمین نمایند. این امر همین حالا هم بر مبنای منظم و حساب شده‌ای با استفاده از تانکرهای LNG صورت می‌گیرد.vi
پدافند هوایی ایالات متحده به جای سپر آسمان اروپا
ایالات متحده در حال حاضر به ویژه در حال بالا بردن سطح همکاری خود با لهستان در حوزه‌های متعددی است – و این کار را مشخصاً به ضرر آلمان و اتحادیه اروپا انجام می‌دهد. به عنوان مثال 15 کشور اروپایی در 13 اکتبر بر سر برنامه‌ای برای راه‌اندازی یک سامانه پدافند ضد هوایی و ضد موشکی مشترک با محوریت آلمان توافق کردند. کشورهای حامی «طرح سپر آسمان اروپا» (ESSI) عبارتند از کشورهای بالتیک به همراه شش کشور دیگر عضو «طرح سه دریا». لهستان در این طرح مشارکت نمی‌کند، زیرا ورشو – که سالهاست مشتری وفادار تجهیزات نظامی ایالات متحده بوده و شریک بسیار نزدیک ایالات متحده محسوب میشود – از مدتها قبل در حال راه‌اندازی سامانه پدافند هوایی خود بوده و قصد ندارد آن را در ESSI ادغام کند. لهستان، همراه با ایالات متحده، در حال توسعه یک سامانه پدافند مبتنی بر آتشبار ضد هوایی پاتریوت است که آن را ویسلا Wisla نامگذاری کرده‌اند.vii لهستان همچنین در همکاری تنگاتنگ با انگلستان در حال توسعه سامانه دومی به نام نارو Narev است.viii ورشو با این کارها خشم برلین و بروکسل را برانگیخته است. همکاری انحصاری لهستان با ایالات متحده و بریتانیا مانع ساخت یک سامانه ضد هوایی یکپارچه اروپایی در چهارچوب ESSI میشود.
قطبی برای فناوری هسته‌ای ایالات متحده
این واقعیت که لهستان در حال آغاز یک همکاری هسته‌ای نزدیک و احتمالاً گسترده با ایالات متحده است، در حال حاضر مایه شگفتی شده و توجه‌ها را به خود جلب کرده است. موضوع برمی‌گردد به قصد ورشو برای خلاصی از وابستگی گسترده به نیروگاه‌های زغال سنگ سوز به واسطه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای. در اواخر ماه اوت، ماتئوش موراویسکی نخست وزیر لهستان در جریان دیداری با امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه عنوان کرد که شاید قرارداد ساخت اولین نیروگاه لهستان به شرکت فرانسوی EDF واگذار شود: «در مسائل مربوط به نیروگاه‌های هسته‌ای فرانسه یک شریک نهادی است.»ix با این حال، در آخر هفته، یاتسک ساسین وزیر خزانه‌داری لهستان، پس از گفتگو با جنیفر گرانهولم وزیر انرژی ایالات متحده در واشنگتن، اعلام کرد که کنسرن آمریکایی وستینگهاوس Westinghouse احتمالاً نخستین و شاید دومین نیروگاه هسته‌ای لهستان را نیز خواهد ساخت. علاوه بر این، لهستان قصد دارد با کمک ایالات متحده به «کانون اصلی هسته‌ای برای تمام شرق اروپای مرکزی» بدل شود و به عنوان قطبی برای گسترش انرژی هسته‌ای عمل کند. همسویی همه جانبه و روزافزون این کشور با واشنگتن رفته رفته مخالفت‌هایی جدی را برانگیخته است. بنابه گزارش رسانه‌ها، کمیسیون اروپا در نظر دارد از همکاری هسته‌ای یکجانبه لهستان با ایالات متحده ممانعت ورزد. البته در ورشو گفته میشود که لهستان در نتیجه این امر «با مسئله حدود حق حاکمیت خود مواجه خواهد شد.»x
«یک آمریکایی با هیمنه جهانی»
اکنون مناقشات دیگری نیز در رابطه با بازسازی اوکراین بروز کرده است. کمیسیون اروپا در ماه مه اعلام کرد که قصد دارد به همراه کی‌یف پلتفرمی برای بازسازی اوکراین راه‌اندازی کند و آن را برای هماهنگ ساختن تمام اقدامات بین‌المللی بازسازی به کار بگیرد.xi در ماه سپتامبر، در سندی راهبردی که توسط اتاق فکر آمریکایی «صندوق مارشال آلمان» (GMF) با همکاری سازمان‌های دولتی ایالات متحده تدوین شده بود، عنوان شد که تنها یک «رهبری قدرتمند» می‌تواند از عهده این کار برآید. بنابراین موضوع بحث نه کمیسیون اروپا، که فاقد «بنیه سیاسی و مالی لازم» است، بلکه G7 میباشد؛ «نخستین هماهنگ کننده» بازسازی می‌بایست «یک آمریکایی با هیمنه جهانی» باشد.xii این امر به نوبه خود نارضایتی شدید بروکسل را برانگیخت؛ مقامات آنجا متذکر شدند که عنوان رسمی نامزدی اتحادیه اروپا به اوکراین اعطا شده است. در ابتدای هفته، اورزولا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا و اولاف شولتس صدر اعظم آلمان در سرمقاله‌ای – که به یک پیشنهاد مصالحه شباهت داشت – اعلام کردند که «همه با هم باید بازسازی اوکراین را به عهده بگیرند – اتحادیه اروپا، G7، و همه شرکای دیگر ما؛ اتحادیه اروپا در این بین «نقش مهمی ایفا خواهد کرد.»xiii
«نه یکی یا دیگری»
مناقشه بر سر اینکه چه کسی باید بازسازی را رهبری کند – و در نتیجه جهتگیری آینده اوکراین را تعیین نماید – روز سه‌شنبه در «کنفرانس بازسازی» در برلین ادامه یافت. این کنفرانس مشترکاً توسط اتحادیه اروپا و G7 سازماندهی شده بود – شولتس می‌خواست وضعیت به گونه‌ای درک شود که بانیان امر بازسازی «نه یکی یا دیگری» بلکه همه با هم باشند: اکنون باید ساختاری ایجاد شود که «ترکیبی از خیلی‌ها» باشد.xiv این البته منازعه قدرت را پایان نمی‌بخشد.
جرمن فارین پالیسی
27 اکتبر 2022
ترجمه تحریریه سایت
مأخذ: https://www.german-foreign-policy.com/en/news/detail/9065
iThe countries participating in the 3 Seas Initiative (3SI) are Estonia, Latvia, and Lithuania, Poland, Czech Republic, Slovakia and Hungary, Slovenia, and Croatia, Romania, and Bulgaria, along with Austria. Germany has been granted observer status.
iiSee also Osteuropas geostrategische Drift.
iiiDrei-Meere-Initiative will Ukraine enger an Europa binden. rnd.de 20.06.2022.
ivMirela Petkova: Weekly data: Lithuania becomes the first European country to ditch Russian gas. energymonitor.ai 11.04.2022.
vCroatia to invest €180 million in LNG infrastructure. euractiv.com 19.08.2022.
viEvelin Szőke: First LNG truck from Krk terminal arrives in Hungary. ceenergynews.com 11.08.2022.
viiJakub Palowski: Phase II of the Wisła Air and Missile Defence Programme Begins. defence24.com 30.05.2022.
viiiAndrew Chuter, Jaroslaw Adamowski: UK, Poland to pool missile development for their land, naval forces. defensenews.com 05.10.2022.
ixPolen vor AKW-Bau. Frankfurter Allgemeine Zeitung 25.10.2022.
xIbid.
xiThomas Gutschker: Wer hat beim Wiederaufbau der Ukraine das Sagen? Frankfurter Allgemeine Zeitung 25.10.2022.
xiiRonja Ganster, Jacob Kirkegaard, Thomas Kleine-Brockhoff, Bruce Stokes: Designing Ukraine’s Recovery in the Spirit of the Marshall Plan. gmfus.org 07.09.2022.
xiiiUrsula von der Leyen, Olaf Scholz: Ein Marshallplan für die Ukraine. Frankfurter Allgemeine Zeitung 24.10.2022.
xivMöglichst rasche Aufbauhilfen für die Ukraine. Frankfurter Allgemeine Zeitung 26.10.2022.
