یادداشت سردبیر:

انتشار مقاله حاضر به منظور آشنائی بیشتر با تحولاتی است که در یکی از شاخص ترین کشورهای دارای دولتی چپگرا صورت می گیرد. تحولاتی که نه فقط از نقطه نظر روشن شدن سیر تکاملی آینده این کشورها، بلکه برای روشن شدن رویکرد کمونیستی نسبت به این روندها حائز اهمیت فراوانی اند. ونزوئلا ترکیه و یا فیلی پین نیست. آنجا دولتی حاکم است که رئیس آن در مراسم بزرگداشت روز جهانی کارگر از ضرورت سوسیالیسم سخن می‌گوید و آینده‌ سوسیالیستی سعادتمندی را به مردم کشور خود وعده می دهد. از این نقطه نظر فهم و درک وقایع ونزوئلا برای تبیین استراتژی کمونیستی نسبت به این روندها امری است حیاتی. روندهائی که نه فقط در ونزوئلا، بلکه همچنین در سلسله ای از کشورهای دارای این جهتگیری (به ویژه در آمریکای لاتین) در جریان است. برای پاسخگوئی به این ضرورت لازم است که فراتر از جدال بین این کشورها و دول امپریالیستی متجاوز به روندهای درونی آنان و آرایش طبقات متخاصم در درون خود این جوامع نیز پرداخت. نویسنده تصویر مختصر اما مفیدی از این تحولات را ارائه می دهد. و روشن است که انتشار مطلب به منظور تأئید کلیه مواضع نویسنده صورت نمی گیرد.

دوران اتحاد به سرآمد: نیکولاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا به همراه اسکار فیگوِرا، دبییر کل حزب کمونیست ونزوئلا

در دوازدهمین کنفرانس ملی ح.ک.و در ساال 2013

طبق گزارش کردیت سویس، احتمالا اقتصاد ونزوئلا امسال و سال آینده نسبت به اکثر کشورها رشد سریعتری را تجربه خواهد کرد. پیش از آن که تولید ناخالص داخلی ونزوئلا به 7 یا 8 درصد در سال 2023کاهش یابد، پیش بینی می شود در سال جاری تولید ناخالص داخلی تا20 درصد رشد کند (طبق محاسبات صندوق بین المللی پول 6 درصد)، این یعنی افزایش 4 درصدی نسبت به سال 2021 (طبق ادعای صندوق بین المللی پول 5/0 درصد).

با این حال ونزوئلا هنوز راه طولانی ای در پیش دارد تا میانگین تولید و درآمد سرانه سه برابر شده و به سطح قبل از شروع کاهش قیمت جهانی نفت در یک دهه ی پیش برسد.

کاهش شدید ارزش پولی که اکنون بولیوار قوی (bolíva fuerte) نام دارد بلای ابرتورم را به مشکل کمتر تورم بدل ساخته، اگرچه هنوز ارز اصلاح شده برای حفظ ارزش خود در بازارهای ارز خارجی تلاش می کند. این در حالی است که بسیاری از کسب و کارها با دریافت دلارهای آمریکایی از توریست ها خشنود هستند.

سایر مشکلات هم چون فقدان سرمایه گذاری در بخش دولتی و خصوصی که به واسطه ی انگیزه های سیاسی ایالات متحده و اتحادیه ی اروپا بدتر شده است، تحریم ها، رتبه ی اعتباری بین المللی پایین به دنبال نکول بدهی های دولت-به ویژه وام های چین- و مهاجرت گسترده ی کارگران و کارمندان به قوت خود باقی است.

قطعی برق در شهرها و روستاها رایج است، اگرچه در خود کاراکاس دیگر این مشکل وجود ندارد (پدیده ای که مورد توجه بسیاری از دولت های غربی و وب سایت های مشاوره ی مسافرتی قرار نگرفته است)، در حالی که منابع آب همه ی مناطق پایتخت را پوشش نمی دهد. جرایم خیابانی و خشونت خانگی نیز در میانه ی فقر تشدید شده است.

این امر قابل فهم است که بهبود وضععیت اقتصادی ونزوئلا که مدت های مدیدی در انتظار آن بود ناشی از افزایش صادرات نفت است. این کشور که تولید کننده ی اصلی نفت و به بزرگترین منابع نفتی جهان شهره است، جهت رفع نیازهای داخلی و ارزی خارجی خود شدیدا به سوخت فسیلی متکی است.

به دنبال انقلاب بولیواری 1998 رئیس جمهور هوگو چاوز با فساد اقتصادی به مبارزه برخاست و قسمت اعظم درآمدهای نفتی که در آن زمان ناشی از افزایش قیمت جهانی نفت بود را به بخش درمان و آموزش اختصاص داد.

یکی از نتایج این امر این بود که مردم ونزوئلا در مقابل همه گیری کووید 19 نسبت به همسایگان خود آمریکای جنوبی بهتر از همه مقاومت کرده و در انتهای بالایی این کشورها قرار داشتند. ونزوئلایی ها از نظر عفونت، بهبودی، یا نرخ مرگ و میر به میزان خیلی زیادی نسبت به مردمان مجاور خود جان سالم به در بردند. شهروندان کلمبیا واقع در غرب ونزوئلا و برزیلی ها در جنوب آن 6 برابر ونزوئلایی ها به ویروس مبتلا شدند و 13 برابر آن ها جان باختند.

با این همه، نقدهای جدی به بعضی از جنبه های استراتژی اقتصادی دولت انقلابی وارد است.

من مناظره با دبیر فقید حزب کمونیست ونزوئلا (ح.ک.و)، جرونیمو کاررا، در کاراکاس و لندن حدود 16 یا 17 سال گذشته را به یاد می آورم. یک شخصیت نامدار چپ کشور، که حدود 70 سال- که دو دوره از آن را در زندان سپری کرد-شخصیتی فعال در جنبش انقلابی، و اواخر دوست،متحد و معتمد چاوز بود.

او معتقد بود که وام ها و قسمت اعظم صندوق های نفتی باید در صنایع سنگین و متوسط سرمایه گذاری شود تا از این طریق اندازه ی نسبی طبقه ی کارگر صنعتی گسترش یابد. اصلاحات ارضی باید تسریع و کشاورزی هر چه سریعتر مکانیزه شود تا وابستگی عظیم ونزوئلا به مواد غذایی وارداتی کاهش یابد. جرونیمو همچنین در برابر خواسته ی چاوز مبنی بر انحلال ح.ک.و و ادغام آن در حزب سوسیالیست متحد ونزوئلا (ح.س.م.و) مقاومت کرد.

از زمان مرگ آن دو در سال 2013 به این طرف، روابط میان احزابشان تا مرز گسست شکراب شده است. البته این امر علی رغم تلاش هایی چون انعقاد پیمان اتحاد میان ح.س.م.و و ح.ک.و حاوی 18 ماده در فوریه ی 2018 جهت "مقابله با بحران سرمایه داری ونزوئلا" از طریق تعمیق فرایند انقلابی با رهبری رئیس جمهور نیکولاس مادورو است. علاوه بر حمایت از کاندیداتوری مادورو در انتخابات پیش رو، این پیمان تصمیم دو حزب مبنی بر به چالش کشیدن امپریالیسم و "دست نشانده ی وطنی"اش یا همان خوان گوایدو را مجددا تصریح کرد.

مجلس ملی با امتناع از به رسمیت شناختن پیروزی مادورو در انتخابات 2018، تصمیم گرفت رئیس جمهور خود، گوایدو، را به عنوان رئیس جمهور موقت کشور جایگزین او کند. ایالات متحده، بریتانیا، و اتحادیه اروپا از این خواست پیروی کردند تا او به عنوان رئیس جمهور موقت به رسمیت شناخته شود، اگرچه اتحادیه اروپا سال گذشته پس از شکست تلاش هایش برای جانشینی قانون اساسی و تدارک بلوا با پشتوانه ی ایالات متحده، او رها کرد. با این حال، پیرو قانون دادگاه عالی بریتانیا، منصوبان وی مالکان قانونی 2 میلیارد دلار طلای سپرده گذاری شده ی بانک مرکزی ونزوئلا در بانک انگلیس هستند.

در جبهه ی داخلی، پیرو پیمان اتحاد، خاطرنشان شده که راه برون رفت از بحران "نباید به نفع بورژوازی و شرکت های چند ملیتی، بلکه باید در راستای منافع مردم در جستجوی یک مدل نوین مولد توسعه ی مستقل پسا نفتی باشد".

دیگر مواردی که دو حزب ملزم به اجرای آن هستند افزایش دستمزد و حقوق کارگران؛ تقویت تشکل های صنفی؛ طبقه ی کارگر؛ و سازمان های انقلابی است؛ به رسمیت شناختن "کنترل کارگری و مردمی" در شرکتهای دولتی؛ حمایت از گروه های دهقانی؛ مبارزه با مقامات دولتی فاسد و ضد دمکراتیک؛ خلع ید قدرت انحصارات خصوصی؛ همکاری مشترک در هر سطحی جهت اجرا و توسعه ی مفاد توافق؛ گسترش حوزه های توافق؛ و برگزاری نشست های ماهیانه در سطح ملی.

با این حال، وقایع فوریه ی 2018 به این سو انتقادات حزب کمونیست به ح.س.م.و دولت مادورو را به محکومیت تمام عیار در 16مین کنگره در اوایل نوامبر امسال بدل کرد.

در شرایطی که ثروت نفتی کشور به واسطه ی اعطای یارانه های ارزان قیمت به بخش خصوصی ، پرداخت سود وام های غیر مولد، افزایش اجاره بها و حق الامتیاز به مالکان بزرگ، و تقلب و فساد، هرز می رود، ارزش دستمزد کارگران کاهش یافت و حقوق کارگران در مقایسه با قیمت ها ثابت ماند، هزینه های زندگی و نرخ بیکاری نیز به اوج خود رسید.

افزون بر همه ی این ها، تحریم های نفتی، مالی، و تجاری ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز وخامت اوضاع را تشدید کرده و باعث شده تا دولت تولید کننده ی نفت ونزوئلا، پترولئوس دی ونزوئلا (شرکت تولیدکننده ی نفت ونزوئلا) فروبپاشد.

بحران سیاسی طولانی مدت ونزوئلا با وخیم تر شدن رابطه ی میان شرکت تولیدکننده ی نفت ونزوئلا و متحدانش شامل ارتش، دیوان عالی، مجلس مؤسسان جدید- و از طرف دیگر مجلس ملی، گوایدو، و حامیان امپریالیستش شدت باز هعم بیشتری یافت.

از زمان برکناری رئیس جمهور دست نشانده، مادورو در 26 نوامبر روند "صلح و آشتی" را با برخی احزاب راست گرا و کارفرمایان، به میزبانی مکزیک، و میانجی گری نروژ و تأیید دولت ایالات متحده به راه انداخت که به پیمان "توافق اجتماعی" انجامید. دارائی های ونزوئلایی ها به ارزش 3 میلیارد دلار که توسط مقامات آمریکایی ربوده شده بود، آزاد شده و توسط یک کمیسیون سازمان ملل به منظور رفع نیازهای اجتماعی مردم ونزوئلا هزینه خواهد شد.

در همان روز، خزانه داری ایالات متحده به شرکت شورون اجازه داد تا تولید فراورده های نفتی از چهار سرمایه گذاری مشترک در ونزوئلا به مدت 6 ماه صرفا جهت صادرات به آمریکا از سر گرفته شود.

استراتژی مادورو برای مدیریت شرکت تولیدکننده ی نفت ونزوئلا آرامش به شدت مورد نیاز ونزوئلایی ها، ارتقای شرکت ها و اشتغال در هر کدام از بخش های اقتصادی را به ارمغان خواهد داشت.

اما از نظر حزب کمونیست ونزوئلا، مادورو و گروه نخبگان سیاسی اش یک پیمان ارتجاعی را با گروه نخبگان اقتصادی مورد حمایت آمریکا منعقد کرده اند. کمونیست ها بر این امر پافشاری می کنند که هدف اصلی این پیمان بازگرداندن سودآوری از طریق استثمار بیش از حد نیروی کار است.

در همین راستا در اواخر ژوئیه قانون جدیدی به منظور افزایش "مناطق ویژه ی اقتصادی" تدوین شد که از مقررات مالیاتی، کار، و تأمین اجتماعی معاف اند. ح.س.م.و و نمایندگان جناح راست در مجلس ملی به نفع این قانون رأی دادند-تنها رأی مخالف ازآنِ اسکار فیگورا، دبیر کل ح.ک.و بود.

مضاف بر این، ح.ک.و استراتژی مزبور را به حملاتی علیه اتحادیه های کارگری پیشرو، کامپزینو (دهقانان)، و میلیتانت های ح.ک.و ربط می دهد. برای نمونه در سال 2018 دو تن از رهبران دهقان ح.ک.و-یکی از آن ها عضو کمیته ی مرکزی حزب بود-در ایالت زولیا به قتل رسیدند. فیگورا این ترور را به یک باند مافیایی نسبت داد و علنا از مقامات محلی، گارد ملی، و مقامات ح.س.م.و به عنوان اعضای آن خود نام برد.

انقلابیون دیگری نیز، از جمله اعضای ح.س.م.و و ح.ک.و، به قتل رسیده اند. بازداشت های اندکی که تاکنون صورت گرفته نشان می دهد که این قاتلان توسط سیاستمداران جناح راست، زمین داران، و کارفرمایان به کار گرفته می شوند.

من همراه با نمایندگانی از احزاب کمونیست و کارگر از کلمبیا، پاناما، پرتغال، یونان، اسپانیا، سوییس، نروژ، فلسطین، و مکزیک، در جلساتی در یک مرکز اجتماعی طبقه ی کارگر و دانشگاه مرکزی که در آن اتحادیه های کارگری و رهبران اعتصابات سخنرانی می کردند، شرکت کردم.

برخی از آن ها به اتهام اعتراض غیر قانونی، دزدی، تحریک، خرید و فروش اسلحه، و اغتشاش به زندان محکوم شده بودند. آن ها نمایندگان تشکل های کارگری بخش بهداشت، آموزش، گرافیک، کارخانه، و کنترل ترافیک هوایی بودند و هر کدام تجربیات خود درباره ی کاهش دستمزد، ساعات کاری بیش تر، قربانی شدن ، فساد، خصوصی سازی، و تعلیق حق چانه زنی جمعی را بازگو کردند.

اسکار فیگورا، پس از انتخاب مجددش به عنوان دبیر کل ح.ک.و به من گفت که حزب حاکم تمامی تعهدات توافقنامه ی 18 ماده ای را زیر پا گذاشته است از این رو بحران ونزوئلا در این سه سال عمیق تر شده است. به این ترتیب در سال 2019 مذاکرات دو جانبه برای تداوم همکاری به دلیل اتهامات متقابل قطع شد.

زمانی که ح.س.م.و برنده ی انتخابات پارلمانی دسامبر 2020 شد، فیگورا به عنوان تنها نماینده ی ح.ک.و و متحدانش در جبهه ی آلترناتیو انقلابی باقی ماند و در نتیجه "جبهه ی عظیم میهنی" از هم پاشید. در انتخابات محلی پس از نوامبر، 14 تن از کاندیداهای ح.ک.و رد صلاحیت شدند-بیش از نیمی از رد صلاحیت ها-توسط شورای انتخابات کشور انجام شد.

در هردوی این انتخابات، ح.ک.و و دیگر احزاب چپ به شدت انتقاد کردند که از پوشش رسانه ای دولتی و هم چنین مطبوعات سرمایه داری به طور کامل محروم شده بودند. در واکنش به این اتهامات، مادورو و وزیر امور خارجه، رودریگز، ح.ک.و و آلترنایو انقلابی مردمی را به هم دستی با امپریالیسم ایالات متحده متهم کردند.

شانزدهمین کنگره ی حزب کمونیست ونزوئلا در نوامبر 2022 برگزار شد/ به نقل از صفحه ی توییتر ح.ک.و

فیگورا هشدار می دهد که این گونه عدم اتحاد برای کمونیست ها و سوسیالیست های حامی دولت های چپ و مترقی اتحاد آمریکای لاتین مانند کوبا، مکزیک، و نیکاراگوئه تا برزیل، پرو، بولیوی و شیلی پیامدهایی را در پی خواهد داشت. در حالی که در شانزدهمین کنگره ی حزبش اعلام شد که تردیدها و ملاحظاتی نسبت به پتانسیل انقلابی این چنین "ترقی خواهی"ای وجود دارد، اما باز هم مراقب است که به برخلاف برخی از احزاب خارجی حاضر در کنگره ی ح.ک.و به ورطه ی ضدیت با این "جبهه ی ضد امپریالیستی" نیافتد

فیگورا بر همبستگی حزبش با کوبا و چین مجددا تأکید می کند، اگرچه ح.ک.و در رابطه با نقش و انگیزه های چین تردید دارد. چین به عنوان دومین سرمایه گذار و شریک تجاری بزرگ ونزوئلا و آمریکای لاتین، به این قاره کمک می کند تا از سلطه ی ابالات متحده و اتحادیه ی اروپا، و همچنین آژانس های مانند سازمان دولت های آمریکایی رهایی یابد. البته همزمان با این کار، مواد خام و دارایی های اقتصادی محلی را در مقیاس قابل توجه ای کسب کرده است.

در رابطه با سوگیری کلی ح.ک.و می توان اذعان داشت که اعضای آن از روحیه ای مبارزه طلبانه برخورداراند. حدود 170 نماینده و یا بیشتری که در شانزدهمین کنگره ی حزب حاضر بودند برای مبارزه با نئولیبرالیسم، استثمار کارگران، بیکاری، و فقر، به ویژه زنان سخنرانی کرده و با محکوم کردن تبعیض در پرداخت حقوق ها، خشونت خانگی، قاچاق زنان برای سکس و زن کشی روند رسیدگی به این امور را به جریان انداختند.

احتمالا بسیاری از چپ ها و اتحادیه های کارگری و جنبش های دهقانی با موضع حزب در اختلافش با ح.س.م.و احساس همدردی کنند. با این حال محکومیت های شدید دولت کاراکاس از جانب ح.ک.و، اکنون سبب شده تا اعضای رادیکال تر ح.س.م.و برای بیان دغدغه هایشان با مشکلی جدی روبه رو شوند.

نوشته: رابرت گریفیتس

ترجمه تحریریه سایت

* مقاله نخستین بار در روزنامه مورنینگ استار ارگان حزب کمونیست انگلستان منتشر شد. رابرت گریفیتس دبیر کل این حزب است. وی پیش از این دبیر اتحادیه کارگران فنی ولز بود.

https://www.peoplesworld.org/article/split-between-venezuelas-communists-and-maduros-ruling-party-deepens/