توضیح سایت: گزارش جرمن فارین پالیسی ضمن این که حاوی نکات با ارزشی در زمینه خطر اوجگیری جنگ سایبری است، در ارزیابی تحولات سیاسی هفته های اخیر حاوی نکاتی است که لااقل مورد مناقشه اند. از جمله خبر حمله در حال وقوعی که ظاهرا رئیس جمهور آمریکا در آخرین دقایق دستور لغو آن را داده است و یا از کار انداختن بخشهائی از سیستم های کامپیوتری در ایران. گزارش اشاره نمی کند که منابع خبری چنین تحولاتی شواهدی مبنی بر صحت آنها به دست نداده اند و منبع اصلی این اخبار ادعاهای خود کاخ سفید بوده است. لااقل در مورد حمله در حال وقوع و لغو شده در آخرین دقایق می توان گفت که احتمال جعلی بودن و جنگ روانی بودن این خبر به مراتب بیشتر از واقعی بودن آن است.

******************

در جریان وخامت روز افزون بحران ایران و تبدیل آن به اولین جنگ تمام عیار سایبری، برلین با  تلاش برای تقویت توان جنگ سایبری خود آنرا همراهی میکند. بر اساس اطلاعاتی که تا کنون در معرض دسترس قرار گرفته اند، ایالات متحده آمریکا هفتۀ گذشته سیستمهای هدایت راداری راکتهای دفاعی و سیستم رایانه ای یک سازمان اطلاعاتی ایران را برای مدتی از کار انداختند. این اقدامات در راستای مصوبات سال گذشته در واشنگتن مبنی بر گسترش همه جانبۀ اختیارات مرکز فرماندهی جنگ سایبری آمریکا برای پیشبرد حملات آنلاین میباشد که حتی اجازه میدهد با حمله به سیستمهای کامپیوتری شبکه های غیر نظامی، مثل برق رسانی دولتهای دشمن، آنها را از کار بیاندازد. ایران نیز در جوار روسیه یکی دیگر از اهداف مورد نظر میباشد. دولت آلمان هم اکنون در تلاش است، قانون آزادی حملات سایبری به کشورهای دیگر را به تصویب برساند. سال گذشته هم اعلام شد که گروه سایبری ارتش آلمان حال حاضر در موقعیتی قرار دارد که توان انجام حملات مشابهی را دارد. مفسران بر این عقیده اند که از آنجائی که شانس دخالت گری و تاثیر گذاری آلمان در اختلافات جاری بین ایران و آمریکا کم است، اتحادیۀ اروپا بسوی "تبدیل شدن به قدرتی جهانی" گام برداشته و به برنامه ریزی برای تقویت توانائیهای نظامی خود بپردازد."

سقوط سیستمهای کامپیوتری

ایالات متحدۀ آمریکا در جریان بحران اخیر گسترده ترین عملیات و حملات سایبری بر علیه ایران را انجام است. خبراین حملات از جانب بسیاری از مطبوعات آمریکا مورد تائید قرار گرفته است. مطابق این اخبار مرکز حملات سایبری آمریکا در غروب روز پنجشنبه – از قرار معلوم همزمان با پرواز جنگنده های آمریکا برای بمباران اهداف تعیین شده در ایران و قبل از آنکه انجام این حملات تنها دقایقی قبل از شروع عملیات بوسیلۀ ترامپ ملغی شوند،  را شروع کرد. با این حملات سیستمهای کامپیوتری هدایت راکتهای ایران از دور خارج شدند. [1] ظاهرا علاوه بر آن سیستمهای رایانه ای یک واحد مربوط به یکی از سازمانهای اطلاعاتی ایران نیز بر اثر این حملات فلج شده و از کار افتادند. واشنگتن این مرکز را متهم به انجام حملات به نفتکشها در نزدیکی تنگۀ هرمز میکند.[2]

تا این لحظه مدارکی مبنی بر صحت ادعای دولت ترامپ در مورد دخالت ایران در انجام این حملات ارائه نشده اند. گذشته از آن نیز تا کنون هیچ مدرکی مبنی بر اثبات ادعای آمریکا در مورد پرواز پهپاد سرنگون شده آمریکائی در خارج از حریم فضائی ایران بهنگام سرنگونی آن نیز ارائه نشده است. آمریکا دلیل بعدی انجام حملات اعلام شده را با انتقام جوئی بخاطر سرنگونی پهپاد خود توجیه کرده است. در صورت وقوع اینچنین حمله ای و در صورتی که ایران در دفاع از خود به انجام حملات متقابل اقدام ورزد، این جنگ سایبری به اولین جنگ تمام عیار سایبری تبدیل خواهد شد.

اختیارات تام و تمام برای مرکز عملیات سایبری

مدتی کوتاه قبل از این حمله نیز مطبوعات آمریکا مفصلا در مورد اقدامات دولت ترامپ برای انجام احتمالی حملات  سایبری در آیندۀ نزدیک خبررسانی کرده بودند. بر اساس این گزارشات ترامپ در تابستان سال گذشته دستور العملی- که تا کنون کماکان فوق محرمانه است- تحت نام "دستورالعملهای 13 گانۀ رئیس جمهور در مورد امنیت ملی" صادر  کرده است، که مطابق آن به فرماندۀ کل ستاد سایبری، ژنرال پاول ناکاسونه، اختیارات جدیدی برای انجام حملات سایبری میدهد. همچنین در تابستان 2018 کنگرۀ آمریکا نیز قانون جدیدی در رابطه با "اقدامات محرمانۀ نظامی" بتصویب رساند که معنای عملی آن قانونی کردن و صدور مجوز به مرکز عملیات سایبری برای فعال شدن در فضای سایبری میباشد. [3] بنابر ادعای نیویورک تایمز از جمله اقدامات تا کنونی ژنرال ناکاسونه سوارکردن چندین برنامۀ نرم افزاری مخرب در شبکۀ برق رسانی روسیه میباشد که در شرایط ضروری فعال خواهند گردید و قادر به فلج نمودن بخش اعظم سیستم تامین برق روسیه خواهند بود. در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما نیز مرکز فرماندهی عملیات سایبری اقدامات مشابهی را به اجرا گذاشته بود.[4] در صورت صحت این گزارشات واشنگتن براحتی قادر خواهد بود، جنگ سایبری را گسترش داده و کل ایران را از استفاده از سیستم برق رسانی محروم سازد و این اتفاقی است با نتایجی بسیار مخرب برای ایران.  

بند 15 از منشور سازمان ملل

آیا اینکه تهران پاسخ این حملات سایبری را بدهد و یا اینکه در چه سطحی به آن اقدام ورزد، هنوز معلوم نیست. دولت ایران در حال حاضر در حال بررسی پروندۀ تعقیب حقوقی تجاوز پهپاد جاسوسی آمریکا به حریم فضائی ایران میباشد. در مورد حملۀ سایبری نیز مقامات ایرانی هنوز بطور علنی دربارۀ واکنش اشان به این حملات حرفی نزده اند. یکی از فرماندهان سپاه پاسداران ایران گفت: " یک واکنش غلط" میتواند نتایج سنگینی با خود بهمراه بیاورد. وی همچنین گفت: "برای جلوگیری از جنگ تنها حرف زدن کافی نیست. شخص باید واقعا خواستار پرهیز از جنگیدن باشد و برای آن نیز اقدامات لازم را بعمل آورد".[5]

حقیقتا اگر قرار باشد تهران با  تکیه بر استانداردهای غربی از خود واکنش نشان دهد، میتواند حملات سایبری آمریکا را با حملات نظامی پاسخ دهد. پارسال دولت آلمان بطور کاملا روشن و واضحی موضع خود در این رابطه را اعلام کرد: "عملیات سایبری حتی میتوانند تحت شرایط معینی دلیلی موجه برای حملۀ مسلحانه متقابل بر اساس  بند 15 منشور سازمان ملل باشند." بر علیه اینچنین حمله ای "دولت آلمان میتواند با تمام ابزار نظامی مجاز و قابل دسترس جواب بدهد." [6] حال چرا این حق باید فقط برای برلین و نه برای تهران صادق باشد، معلوم نیست. در مقابل در مدت اخیر نیز تهران توان و امکانات و حوزه های مربوط به جنگ سایبری خود را بشدت افزایش داده است. اما از آنجائی که واشنگتن به احتمال زیاد حملۀ سایبری ایران را با حملات جدیدتری پاسخ خواهد داد، در اینصورت یک تشدید درگیری و بروز جنگی خارج از کنترل، نتیجۀ این روند خواهد بود.    

"پدافند فعال"

همزمان با خطر اوج گیری اولین جنگ همۀ جانبۀ سایبری در منطقۀ خاورمیانه دولت آلمان هم تلاش میکند پیش شرطهای لازم برای انجام یک جنگ سایبری را بوجود بیاورد. در ماه مه امسال اعلام شد، دولت آلمان قصد دارد مدتی کوتاه پس از انتخابات پارلمان اروپا مجوز قانونی انجام  باصطلاح "هک بکس" ها را صادر کند. این به آن معنا است، که دولت آلمان مجاز خواهد بود، تمام مراکز خارجی را - که به آنها اتهام انجام حملات سایبری به آلمان زده میشود- متقابلا مورد حمله قرار دهد. [7] مدتی کوتاه قبل از اعلام این خبر آقای آندراس کونِن مسئول واحد  امنیتی اطلاعات و امور سایبری در وزارت داخلۀ آلمان اعلام داشت: "در شرایط اضطراری" بایستی "برای دفاع " در مقابل حملات سایبری، "از کار انداختن سیستمهای مهاجم"  و آنهم "از طریق اقدامات دفاعی سایبری" امکان پذیر باشد." [8] اقدامات تهاجمی "هک بکس" [اقدامات آفندی پیشگیرانه-م] تحت عنوان عبارت "پدافند فعال" تغییر عنوان داده میشوند. آقای کونِن صریحا نیز این خواست را در ارتباط با پیشبرد سناریوهای "نظامی" عنوان کرد. واقعا هم در آپریل 2018 وزارت دفاع آلمان اعلام کرد واحد سایبری ارتش آلمان در "موقعیتی هست که بطور فعال ... در فضای سایبری فعال شود."[9]  در فرهنگ نظامی این به معنای انجام حملات سایبری خودی میباشد.

برنامه ای برای «تسلط بر جهان»

تلاشهای مربوط به افزایش توانائی پیشبرد حملات سایبری بر پایۀ منطق معینی است که دولت آلمان در بحران ایران تعقیب میکند. دولت آلمان سعی میکند در منطقۀ خاورمیانه موقعیت خود را مقابل ایالات متحدۀ امریکا به تثبیت برساند (رجوع شود به مقالۀ جنگ تحریمها علیه ایران بخش چهارم ) [10]. یکی از مفسرین سیاست خارجی دولت آلمان عدم تحقق تلاشها تا کنونی در این رابطه را نتیجۀ "کمبود توانائی ظاهر شدن در هیأت قدرتی جهانی" از جانب اتحادیۀ اروپا و برلین عنوان کرد. به زعم وی و "برای تحقق منافع خود و عملی ساختن نقشه های خود" اتحادیۀ اروپا بایستی اقدامات زیادی را در دستور عمل قرار دهد که مجموعۀ این سیاستها میتوانند تحت لوای سر تیتر "قدرت یابی" به پیش رانده شوند. برای اینکار از یک سو بایستی قدرت اقتصادی جامعۀ مشترک افزایش یافته و از سوی دیگر در راستای "برنامۀ  تبدیل اروپای واحد بعنوان قدرت جهانی" ...طبیعتا موضوع تقویت توان نظامی اروپا نیز غیر قابل چشم پوشی خواهد بود. [11] بخشی از اجزای اصلی این روند برای رسیدن به قدرت جهانی "پروژه های نظامی در حال تحقق از جانب آلمان و فرانسه" میباشند. در راستای این تلاشها، عملکرد برلین برای انجام حملات آتی سایبری، به آن شکلی که اکنون در خاورمیانه در حال شکل گرفتن است، معنا خواهد یافت.      

جرمن فارین پالیسی

24 ژوئن 2019

ترجمه تحریریه سایت

https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/7974/

 [1] Ellen Nakashima: Trump approved cyber-strikes against Iran's missile systems. washingtonpost.com 22.06.2019.

[2] Jenna McLaughlin, Zach Dorfman, Sean D. Naylor: Pentagon secretly struck back against Iranian cyberspies targeting U.S. ships. news.yahoo.com 22.06.2019.

[3] David E. Sanger, Nicole Perlroth: U.S. Escalates Online Attacks on Russia's Power Grid. nytimes.com 15.06.2019.

[4] David E. Sanger, Mark Mazzetti: U.S. Had Cyberattack Plan if Iran Nuclear Dispute Led to Conflict. nytimes.com 16.02.2016.

[5] US-Druck auf Iran trotz Gesprächsangebots. orf.at 23.06.2019.

[6] Moritz Koch, Donata Riedel: Für die Bundesregierung ist bei einer Cyberattacke auch ein Militärschlag eine Option. handelsblatt.com 04.06.2018.

[7] S. dazu Deutschland hackt zurück.

[8] Andreas Könen: Cybersicherheit und Cyberverteidigung - stärkerer Schutz durch ressortübergreifende Zusammenarbeit. ethikundmilitaer.de.

[9] Matthias Gebauer, Marcel Rosenbach: Bundeswehr-Hacker bereit zum Hackback. spiegel.de 16.06.2018.

[10] S. dazu Sanktionskrieg um Iran (IV).

[11] Klaus-Dieter Frankenberger: Machtlos und getrieben. Frankfurter Allgemeine Zeitung 18.06.2019.