در سایه باد شکن بمبها*

نوشتۀ: جرمن فارین پالیسی
Write a comment

 علیرغم تمام پیچیدگیها، دولت آلمان برای چندمین بار برای مشارکت و ایفای نقش در آیندۀ بازسازی سوریه خیز برمیدارد. چشم اندازهای این امر بسیار محدودند، چرا که همانطور که فولکر پرتس مدیر انستیتوی علم و سیاست (اس و پی) که بودجۀ آن از جانب صدارت عظمای آلمان تامین میشود، فرموله کرد، روسیه " به بیانی پیروز جنگ سوریه است"

برلین-دمشق-مسکو: پس از کف زدن و هورا کشیدن برای بمباران سوریه دولت آلمان اکنون برای دریافت تلکه و سهمیه خود در "نظم نوین" در سوریه و برای دوران پس از جنگ فعال شده است. صدراعظم آنجلا مرکل اعلام کرد قصد دارد "در آیندۀ نزدیک" با ولادیمیر پوتین ملاقات کرده و در این دیدار بررسی تحولات سوریه در راس مسائل قرار دارد. بطور ضمنی و برای مهیا کردن این سهم خواهی بعنوان عامل فشار هزینۀ سنگین بازسازی سوریه عنوان میشود که روسیه به تنهائی توان بدوش کشیدنش را ندارد. در رابطه با تهدیدهای واشنگتن برای حمله به مواضع روسی در سوریه نیز مطابق نظر مرکل، برلین میتواند علاوه برآن نقش  میانجیگری را میان روسیه و آمریکا ایفا کند. همزمان شروع تهاجم برای تحکیم نقش دولت آلمان در سوریه، شکافی نیز در سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حال شکل گیری است. در این میان شک و شبهه های جدی در مورد مشروعیت بمباران خلاف عرف قوانین بین المللی شنبۀ گذشته رشد میکنند. به طوری که یک  خبرنگار برجستۀ و معتبر انگلیسی اعلام کرد، پزشکان در دوما کاربرد گازهای شیمیائی در دوما به تاریخ .7 آپریل را بزیر سوال برده آند. بر اساس اطلاعات سازمان بین المللی منع استفاده از سلاحهای شیمیائی بمباران یک مرکز تحقیقاتی شنبه درحومۀ دمشق نیز ربطی به سلاحهای شیمیائی نداشته است.

دوما هفتم  آپریل 2018       

گزارش خبرنگار برجسته خاورمیانه انگلیسی منتشر شده در روزنامه ایندیپندنت، رابرت فیسک، زمینه ساز بروز تردیدهای جدی در مورد حقانیت بمبارانهای شنبه گردیده است. فیسک چند روز پیش از شهر دوما بازدید کرده و با پزشکی شاغل در بیمارستان زیر زمینی – که در آن ظاهرا قربانیان حملۀ شیمیائی .7 آپریل مورد مداوا قرار گرفته اند- مصاحبه کرد. این دکتر به او اعلام کرد که در این روز باد شدیدی میوزید و این بادها ابرهای غلیظ ناشی از خاکهای برخاسته از خانه های ویران شده را به زیر زمینهای منازلی که مردم در آنها پناه جسته بودند دمید. متعاقبا تعداد زیادی از اهالی دچار تنگی نفس گردیده و برای مداوا به بخش وی مراجعه کردند. ناگهان در ورودیۀ این بخش یک فعال "کلاه سفید" فریاد زد "گاز" وی با این کار خود در میان جمعیت وحشت انداخته بعد این وحشت را فیلمبرداری کردند. متعاقبا این ویدئو را بعنوان "مدرک" بکارگیری و استفادۀ گازهای سمی بر علیه مردم پخش کردند (1). "کلاه سفیدها" که در ظاهر یک "سازمان غیر نظامی" هستند، عمدتا تحت حمایت مالی انگلیس  قرار دارند.

 

فقدان هر گونه فعالیت مشکوک

علاوه برآن معلوم شد که مرکز مطالعات و تحقیقات علمی سوریه (اس اس آر سی) در برزه که در نتیجۀ حملۀ شنبه گذشته تخریب شده است در ماه نوامبر از جانب سازمان بین االمللی منع استفاده از سلاحهای شیمیائی مورد بازرسی قرار گرفته است. مطابق گزارش این سازمان مرکز تحقیقاتی (اس اس آر سی) -بر خلاف دلیل عنوان شده برای بمباران اخیر- ربطی با تحقیقات برای تولید سلاحهای شیمیائی نداشت. از آن گدشته بازرسان این سازمان هیچ مواد مشکوکی که بتوان با آنها در این راستا فعالیت نمود، پیدا نکردند و  نتوانستند فعالیتهای مشکوکی مشاهده کنند. این گزارش تنها سه هفته قبل از بمباران به تاریخ 23 مارس منتشر گردید (2).

"درک کردن" بجای "حمایت"

همزمان با افزایش لرزه ها در بنیادهای مواضع طرفداران حمله به سوریه در برلین، دولت آلمان در عرصۀ اتحادیه اروپا نیز مجبور به تحمل یک عقب نشینی دردناک شد. دولت آلمان موفق به صف کردن اتحادیه اروپا در پشت موضع خود در جوار حملۀ آمریکایی-فرانسوی-انگلیسی نشد. آنگلا مرکل  از  حملۀ  برخلاف مواضع حقوق بین الملل هفتۀ گذشته روشن و و کاملا واضح  بعنوان واکنشی "لازم و مناسب" نام برده بود(3)، وزرای خارجۀ اتحادیه اروپا با سرسختی از قبول این موضع خودداری کردند. در موضعگیری این وزرا تنها قید شده است که "قابل فهم" است که در این حمله "اقدامات معینی" مورد نظر بودند که تنها قصد خدمت به هدف جلوگیری از "استفادۀ مجدد از سلاحهای شیمیائی" از جانب دولت سوریه داشت (4). صحبتی از "حمایت" از این تجاوز در میان نیست. با این اتفاق برای چندمین بار شکافی جدی مابین اعضای اتحادیه اروپا در قبال یک موضعگیری مهم در سیاست خارجی خود را نشان میدهد. به تازگی و در مورد موضعگیری در مورد اخراج دیپلماتهای روس در رابطه با ماجرای مسمومیت جاسوس دوجانبه سرگئی اسکاریپال و دخترش در سالیسبوری یک سوم از اعضای اتحادیۀ اروپا علرغم تلاشهای بسیار متمرکز و فشردۀ آلمان و موضعگیری یک دست در سراسر اتحادیه از شرکت در این اقدامات سرباز زد.

"روسیه پیروز شد"

  علیرغم تمام پیچیدگیها، دولت آلمان برای چندمین بار برای مشارکت و ایفای نقش در آیندۀ بازسازی سوریه خیز برمیدارد. چشم اندازهای این امر بسیار محدودند، چرا که همانطور که فولکر پرتس مدیر انستیتوی علم و سیاست (اس و پی) که بودجۀ آن از جانب صدارت عظمای آلمان تامین میشود، فرموله کرد، روسیه " به بیانی پیروز جنگ سوریه است"(5) و در پایتخت سوریه نقش تعیین کننده ای ایفا می کند. گیدو اشتاینبرگ متخصص خاورمیانه و خاور دور این مؤسسه نیز اظهار کرد: "اروپائیان و آمریکائیها در سوریه دیگر نقشی بازی نمیکنند"(6). در واقع محافل اقتصادی آلمان در آگوست 2017 نیز به مناسبت "نمایشگاه بین المللی سوریه" که در آن زمان برای اولین بار پس از شروع جنگ برگزار شد گزارش دادند که هرچند لیستی از "استعلام های محتاطانه" در ارتباط با بازسازی پیشاروی سوریه وجود دارد، با این وجود سفارشات پر سود آن به طور آشکار به شرکت های روسی، ایرانی وچینی می رسد"(7). مطمئنا حمایت رسمی دولت آلمان از تجاوز هفتۀ قبل آمادگی مقامات سوری را به برقراری رابطه تجاری با آلمان افزایش نداده است.به در اختیار گداشتن سفارشهای بیشتر به شرکتهای آلمانی را افزایش داده باشد. این مسئله را می توان در مورد هرگونه اقدام سیاسی مرتبط نیز تعمیم داد.

ابتکار عملهای دیپلماتیک

دولت آلمان نیزبه این خاطر در راستای تلاشش برای تاثیرگزاری در آیندۀ سوریه نیز تلاش خود را نه بر دمشق بلکه بر مسکو متمرکز کرده است. غروب روز یکشنبه وزیر خارجه هایکو ماس شروع ابتکارعمل سیاسی برای "پیشبرد روندی سیاسی"  برای پایان دادن به جنگ را اعلام کرد(8). در این رابطه لازم است تا با دولت روسیه وارد دیالوگ شد. ماس گفت: "بدون روسیه ما نمیتوانیم این بحران را به پایان برسانیم"(9). از قرار معلوم مقامات بلندپایۀ سیاست خارجۀ آلمان در باغ سبزی برای اعطای امتیازاتی را نیز در چشم انداز قرار میدهد. در این راستا یورگن هاردت سخنگوی سیاست خارجی فراکسیون پارلمانی احزاب حاکم دمکرات مسیحی و اتحاد مسیحی آلمان اظهار کرد: بشاراسد "برای آیندۀ قابل پیش بینی فاکتوری است که نمیتوان از آن چشم پوشی کرد". بنابراین آدم باید به این فکر کند، چگونه میتواند "رژیم اسد در روند پروسۀ صلح قرار گیرد" (10). اینجا مهم است "بر سر پروژه ای انتقالی کار شود که نقش اسد را در حداقل زمان ممکن تقلیل بخشیده و همزمان خواستهای روسیه با تعیین نقشی متناسب برای این دیکتاتور مورد رعایت قرار گیرند": "یک دورۀ انتقالی با اسد، اما آینده ای بدون  او - دیپلماسی باید در این راستا حرکت کند." دبیر کل فراکسیون پارلمانی این احزاب فولکر کاودر نیز دوشنبه با جملات مشابهی گفت: او آماده است با اسد "صحبت کند، زمانی که صحبتها در این راستا شکل بگیرند"(11).      

ابزار فشار

برلین در پیشبرد مذاکرات این چنانی با روسیه از دو اهرم فشار استفاده میکند. از یک سو روسیه بنابر منافع بلاواسطه خود "همیشه در تلاش است" از دولتهای غربی به مشارکت در پروژۀ صلح سوریه دعوت نماید، مطابق نظر مدیر(اس وی پی) پرتس :"آنها آگاهانه مایلند اتحادیه اروپا را در این قایق ببیند" و چرا که بازسازی سوریه برای روسیه به تنهایی "بسیار گران" تمام میشود(12). گذشته از آن احتمال (اتحادیه اروپا- بخوان آلمان) میانجی گری بین روسیه و آمریکا نیز بوجود می آید. مسئله این نیست که با انتخاب دو تندرو - جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی و پیشنهاد  مایکل پامپئو برای اشغال مقام وزیر خارجه- تصمیمی برای حمله نظامی دیگری به خاور میانه و خاور نزدیک اتخاذ شده است.(13). ترامپ شخصا حمله به مواضع روسیه در سوریه را در نظر گرفته بود(14). مقامات برلین در قبال "میانجی گری" نزد آمریکاییان امیدوارند روسها نیز امتیازاتی را به آنها تقدیم کنند، علیرغم آنکه دولت آلمان بمباران اخیر را موکدا مورد حمایت قرار داده است.

ملاقات سران

 صدر اعظم آنجلا مرکل در سه شنبۀ قبل با این مضمون با رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین تماس تلفنی گرفته و چشم انداز یک همکاری با او را "در آیندۀ نزدیک" را اعلام کرد. بر این اساس نه فقط مسالۀ سوریه بلکه موضوع اوکرائین و خط انتقال گاز نرد استریم 2 نیز باید مورد بررسی قرار گیرند(15). برای 27 آپریل نیز قرار ملاقاتی بین صدر اعظم و رئیس جمهور آمریکا گذاشته شده. در این قرار، گذشته از آن میبایستی مطابق میل آمریکا در مورد تشدید تحریمهای ایران در رابطه برنامۀ اتمی اش؛ تهدید مجازات های گمرکی و خط لولۀ گاز نرد استریم 2{1} مورد بررسی قرار گیرند. واشنگتن میخواهد جلوی این خط لوله را بگیرد. برلین امکان سبک سنگین این را دارد که بین منافعش از خط گاز نورد استریم 2 یا تقبل تعرفه های مجازاتی مالیاتی یکی را انتخاب کند. این موضوع نیز عامل فشار دیگری در مقابل روسیه است.

جرمن فارین پالیسی

 18.04.2018

 

 * مولف برای سر تیتر مقالۀ خود لغت Windschatten را  بکار میبرد که یک اصطلاح فیزیکی میباشد. این به معنای حرکت در پشت سر جسم، ماشین، فرد دیگری میباشد. فرد، جسم و یا ماشین اولیه مقاومت هوا را شکسته و نفر بعدی با صرف کمترین انرژی لازم با سرعتی مشابه در سایه باد شکنی اولی حرکت میکند. این پدیده بطور مثال در تورهای دوچرخه سواری کاملا مشهود است. در دنیای سیاست عمدتا این اصطلاح مترادف با دیگران را در دعوا به جلو فرستادن و با فرصت طلبی از شکسته شدن مقاومت استفاده کردن بکار برده میشود.  

{1}این مخالفت را بطورمیتوان در کل در چند لایه ملاحظه کرد. هر کدام از این مواضع نیز بستگی به منافع نیروهای مختلف مدافعان خود را دارد. آلمان بعنوان قطب بلامنازع اقتصادی و نیاز روزافزونش به سوخت ارزان و تمیز و تحکیم موقعیت اقتصادی اش در سالهای آینده خواستار پیشبرد این پروژه است. آلمان تا کنون در چندین مقطع با پیشبرد سیاستهای مشابه- در مقایسه میزان وابستگی اقتصادی روسیه نسبت به آلمان به این پروژه بمتراتب بیشتر است- روسیه را تحت فشار قرار داده و امتیازات(باج) اقتصادی زیادی از روسیه گرفته است. اما مخالفین و منافع اشان را در چهار دسته کلی میتوان تقسیم نمود.

1- مخالفت آمریکا و دولتهای شبه فاشیستی شرق اروپا و انگلیس مخالفتشان با این پروژه معطوف به دشمنی اشان با روسیه است. هدف اولیه اشان جلوگیری از "نفوذ" بیشتر روسیه و جلوگیری از تضعیف بیشتر قدرت آمریکا و جلوگیری و یا به تاخیر انداختن شکی گیری جهان چند قطبی است.

2- این پروژه میتواند موجب شکست یکی از بزرگترین پروژه های سرمایه داری غرب موسوم به انقلابهای رنگی را به شکست بکشاند. اوکرائین بعنوان کشور ترانزیت گاز اروپا از روسیه کاملا به مرز ورشکستگی اقتصادی کشیده میشود. امری که متعاقبا به تلاطمات سیاسی عظیمتر در اروپا منجر میشود. 

3- آمریکا با قطع این جریان گاز میتواند گاز مورد نیاز اروپا را با قیمت بالاتر – فروش سیاسی- تامین کند. از این طریق آمریکا میتواند امیدوار باشد از رشد سرسام آور کسری بودجۀ خود جلوگیری کند. گذشته از آن مقدار بیشتری از بودجۀ نظامی خود را به بهانۀ حفاظت ازامنیت اروپا به آن تحمیل کند.

4- سایر ابر تولید کنندگان گاز نیزمثل قطر، ایران (که برخی نمایندگان فکری آن بطور واضحی مثلا دور "پلاتفرم دیپلماسی ایرانی" جمع شده اند)، کشورهای آسیای میانه و تولید کنندگان نفت عربستان سعودی و امارات از کانالهای سیاسی و یا یا نظامی راه اندازی خطوط انتقال نفت و گاز آلترناتیو برای دوره آی که دست روسیه از بازار اروپا قطع شود، را تعقیب میکنند.  

 

[1] Robert Fisk: The search for truth in the rubble of Douma – and one doctor’s doubts over the chemical attack. independent.co.uk 17.04.2018.

[2] Note by the Director-General: Progress in the Elimination of the Syrian Chemical Weapons Programme. OPCW Executive Council. EC-88/DG.1. 23 March 2018.

[3] S. dazu Auf dem Weg in den Weltkrieg (II).

[4] Council Conclusions on Syria. Luxembourg, 16 April 2018.

[5] Nahostexperte: Chance auf erneuten diplomatischen Prozess. deutschlandfunk.de 16.04.2018.

[6] Lisa Caspari: Auf schwieriger Mission. zeit.de 17.04.2018.

[7] S. dazu Wiederaufbau in Syrien.

[8] Maas kündigt diplomatische Initiative Deutschlands an. focus.de 15.04.2018.

[9] Thomas Vitzthum: Die Bundesregierung ändert plötzlich ihre Syrien-Strategie. welt.de 16.04.2018.

[10] Thomas Vitzthum: "Es gibt keine Lösung mit Assad, aber auch keine ohne ihn". welt.de 16.04.2018.

[11] Darf man mit der Giftgas-Bestie Assad verhandeln? bild.de 16.04.2018.

[12] Nahostexperte: Chance auf erneuten diplomatischen Prozess. deutschlandfunk.de 16.04.2018.

[13] S. dazu Probe aufs Exempel.

[14] S. dazu Auf dem Weg in den Weltkrieg (II).

[15] Merkel und Putin beraten politische Lösungen für Syrien-Konflikt. tagesspiegel.de 17.04.2018.

Write comments...
or post as a guest
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Be the first to comment.

کنفرانس مؤسس

  • 50 سال مبارزه بر سر مارکسیسم 1932-1883 (قسمت سوم)
    از موضع تئوری مارکسیستیِ بحران و فروپاشی، این امر از ابتدا از نظر گروسمن مسلم است که برای پرولتاریا انتظار تقدیرگرایانه فروپاشیِ خود به خود ، بدون آن که فعالانه در آن دخالت کند؛ قابل طرح نیست. رژیم های کهنه…
  • حزب پرولتاریا
    حزب وظایف خود را تنها به شرطی می تواند ایفا کند که خود تجسم نظم و سازمان باشد، وقتی که خود بخش سازمانیابی شدۀ پرولتاریا باشد. در غیر این صورت نمی تواند ادعایی برای به دست گرفتن رهبری توده های…
  • اتحادیه ها و شوراها
    رابطۀ بین اتحادیه و شورا باید به موقعیتی منجر شود که غلبه بر قانونمندی و [سازماندهی] تعرض طبقۀ کارگر در مساعدترین لحظه را برای این طبقه امکانپذیر سازد. در لحظه ای که طبقۀ کارگر به آن حداقلی از تدارکات لازم…
  • دربارۀ اوضاع جهانی - 14: یک پیمان تجاری ارزشمند
    یک رویکرد مشترک EU-US می تواند بر تجارت در سراسر جهان تأثیر گذار باشد. روشی که استانداردها، از جمله مقررات سلامتی و بهداشتی و صدور مجوز صادرات در بازارهای دیگر را نیز تسهیل میکند. به خصوص مناطقی که هنوز تحت…
  • 50 سال مبارزه بر سر مارکسیسم 1932-1883 (قسمت دوم)
    همان طور که رزا لوکزامبورگ تاکید نموده است، "فروپاشی جامعه بورژوایی، سنگ بنای سوسیالیسم علمی است". اهمیت بزرگ تاریخی کتاب رزالوکزامبورگ در این جاست: که او در تقابلی آگاهانه با تلاش انحرافی نئو هارمونیست ها، به اندیشه ی بنیادین "کاپیتال"…

صد سال پس از انقلاب اکتبر

کنفرانس اول

هنر و ادبیات

ادامه...

صدا و تصویر