اظهارات اخیر وزیر بازرگانی آمریکا، ویلبر راس، نشان می دهند که دولت آمریکا میخواهد اروپای واحد را محکم در یک بلوک اقتصادی ضد چینی وارد کند. بر اساس این اظهارات واشنگتن در نظر دارد بندی را در قرار داد در حال مذاکرۀ تجارت آزاد با اروپا وارد کند که طبق آن در صورت انعقاد یک قرارداد تجاری بین اروپا و چین، قرارداد [آمریکا و اروپای واحد] فسخ خواهد شد. راس از این بند به عنوان یک "قرص سمی" نام برد که باید مانع یک همکاری نزدیکتر با چین شود.

این اقدام و سایر اقدامات دولت آمریکا به شرکتهای آلمانی ضربه وارد خواهند کرد که چین برای آنها بزرگترین شریک تجاری، سومین عرصۀ سرمایه گذاری و همچنین بزرگترین بازار در حال رشد است. اظهارات مایک پنس، معاون ریاست جمهوری آمریکا، علاوه بر این امکان اعمال تحریمها بر علیه چین را نیز قابل تصور می کنند. امری که احتمالا شرکتهای آلمانی نیز ملزم به رعایت آنها خواهند بود. و بالاخره این که کابینه ترامپ قصد دارد فعالیتهای نظامی پیرامون چین را تقویت کند. ارتش آلمان هم اکنون نیز در مانورهای تحت هدایت آمریکا در اقیانوس آرام شرکت دارد.

یک بلوک اقتصادی ضد چینی

اظهارات وزیر بازرگانی، ویلبر راس، آمریکا نشان می دهند که دولت آمریکا می خواهد در آینده اروپای واحد را در یک قرار داد تجارت آزاد به صرفنظر کردن ار انعقاد قرارداد تجاری با چین وادارد. توافقات الحاقی قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نافتا) که آمریکا، مکزیک و کانادا اخیرا امضاء کرده اند (United States-Mexico-Canada Agreement, USMCA) الگوی چنین چیزی است. این قرارداد عنوان می کند که در حالتی که یکی از طرفین قراردادی با یک "کشور غیر بازار آزادی" منعقد نماید دو طرف دیگر ظرف شش ماه USMCA را ترک کرده و قرارداد دوجانبه خواهد شد؛ بدون آن کشوری که با یک "کشور غیر بازار آزادی" همکاری می کند.

منظور از این عملا جمهوری خلق چین است که واشنگتن آن را به عنوان یک بازار آزاد به رسمیت نمی شناسد. وزیر بازرگانی آمریکا، راس، روز جمعه اظهار داشت که وارد کردن این بند در قرار داد USMCA "کمک می کند" که همین در قراردادهای دیگر تجارت آزاد نیز ملحوظ شود، بویژه در توافقات با اروپای واحد و ژاپن که در حال حاضر مورد مذاکره اند. هم بروکسل و هم توکیو قابل باج دهی تلقی می شوند چرا که صنایع اتومبیل آلمان و ژاپن از تجارت آمریکا سود زیادی به دست می آورند. واشنگتن تهدید اعمال تعرفه های جریمه ای برای اتومبیل را تنها برای زمانی که مذاکرات در حال انجام است معلق کرده است. بند مزبور عملا مستحکم نمودن یک بلوک بندی اقتصادی ضد چینی را مد نظر دارد که در آن باید اروپای واحد نیز در کنار ژاپن حضور داشته باشد. راس در این باره می گوید" "این یک قرص سمی است"[1].

ممانعت از عروج چین

اظهارات راس تنها یک روز بعد از سخنرانی آتشین مایک پنس معاون ریاست جمهوری آمریکا در روز پنج شنبه در بنیاد محافظه کار هادسن در واشنگتن انجام شده اند. پنس در آن سخنرانی به این اشاره کرد که پکن با برنامه "ساخت چین 2025" اش (Made in China 2025) تلاش میکند در تکنولوژیهای پیشرفته مثل رباتیک و بیولوژیک و هوش مصنوعی در موقعیت پیشتاز قرار بگیرد. علاوه بر آن تلاش میکند که برتری نظامی ایالات متحده را کاهش داده یا حتی در هم بشکند. پنس پیشی بینی کرد که "آنها موفق نخواهند شد". برای دستیابی به این کابینه ترامپ "در مقابل چین رویکرد جدیدی را اتخاذ خواهد نمود" [2]. به طور مثال اخیر کمیته سرمایه گذاریهای خارجی (CFIUS)  تقویت شده است تا راحت تر بتوان سرمایه گذارهای چینی را دفع کرد. علاوه بر آن تلاش به عمل خواهد آمد که شرکتهای آمریکائی در آینده "دو بار فکر کنند" که آیا در چین معاملات انجام خواهند داد یا نه.

پنس به طور مشخص از کنسرن گوگل خواست که "به فوریت" به فعالیتهای خویش در چین خاتمه دهد. معاون رئیس جمهور آمریکا فراتر از آن ادعاهائی را به میان کشید که می توانند به عنوان پایه اعمال تحریم بر علیه چین مورد استفاده قرار گیرند. بر اساس این ادعاها پکن در "دمکراسی آمریکا" دخالت می کند، از جمله در انخابات میاندوره ای سال جاری و در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020. پنس ادعا کرد که محافل سرویسهای جاسوسی شنیده می شود که دخالتهای روسیه در مقابل دخالتهای چین رنگ می بازند. واشنگتن با دخالت ادعائی روسیه در انتخابات 2016 اعمال تحریمها بر علیه روسیه را استدلال کرده بود.

مهم ترین بازار در حال رشد

با اظهارات راس و پنس عواقب دور و درازی برای اقتصاد آلمان آشکار می شوند. دولت آلمان مدتهاست که خودش اقدامات تندی را برای دفع سرمایه گذارهای چینی در دستور کار خود گذاشته است. به طور مثال می خواهد که سرمایه گذاری سرمایه گذاران خارجی در شرکتهای آلمانی از یک سهم بالای 15 و یا حتی احتمالا 10 درصد را ممنوع اعلام کند. این رقم تاکنون در حد 25 درصد قرار دارد. این اقدام با مخالفت شدید اتحادیه های کارفرمایان روبروست. کارل مارتین ولکر، رئیس اتحادیه سازندگان ماشین آلات وتأسیسات آلمان (VDMA) هشدار می دهد: "اگر خارج هم ما را با محدودیت سرمایه گذاری روبرو کند، وضع بحرانی خواهد شد"[3].

علاوه بر این برلین بارها به واشنگتن پیشنهاد کرده است که مشترکا در مقابل پکن خواستار شرایط مساعدتری برای سرمایه گذاری و امتیازات بیشتری برای شرکتهای غربی پافشاری کنند و به این منظور تغییرات لازم را در سازمان تجارت جهانی انجام دهند. (گزارش جرمن فارین پالیسی [4]). اما بحث در مورد تحریم از دید آلمان ویرانگر خواهد بود. اگر تشدید تحریمها بر علیه روسیه همین الآن نیز اقتصاد آلمان را با ضربه ای شدید تهدید می کند (گزارش جرمن فارین پالیسی [5])، اقدامات تحریمی بر علیه چین به زیانهای هنگفتی منجر خواهد شد. جمهوری خلق چین مهم ترین شریک تجاری، سومین عرصۀ سرمایه گذاری و مهم ترین بازا در حال رشد برای صنعت آلمان است.

تحریکات نظامی

مایک پنس در سخنرانی آتشین خویش چشم انداز گامهای بیشتری در مقابل چین را نیز به میان کشید. این اقدامات بر علیه رسانه های چینی خواهند بود. پنس گفت که دولت آمریکا دستور داده است که شبکه تلویزیونی گلوبال چین (Ex-CCTV International)  باید خود را به عنوان "عامل خارجی" به ثبت برساند. اما در کنار دولت ژورنالیستهای غربی نیز باید نقش فعالی بر عهده بگیرند. معاون ریاست جمهوری آمریکا برای آنها این وظیفه را قائل شد که "عمیقا کند و کاو کنند تا در بیابند که چین در کجاها در جامعه ما دخالت می کند"[6].

همزمان پنس اعلام کرد که ارتش آمریکا "منافع آمریکا در [اقیانوس] هند-آرام (پاسیفیک)" را تضمین خواهد نمود و برای این منظور روابط محکم تری با دولتهای این منطقه برقرار خواهد ساخت، "از هندوستان تا ساموآ". به این منظور [آمریکا] برای "آزادی تردد" در دریای جنوب چین تلاش خواهد کرد. اینجا موضوع چیزی غیر از آزادی در کشتیرانی است که اصطلاح تبلیغاتی "آزادی تردد" آن را القاء می کند و چین اصلا آن را زیر سؤال نبرده است. موضوع بر سر به چالش کشیدن ادعای تملک چین بر جزایر و جزیره-گروههای دریای جنوب چین است. در حالی که همه می دانند که چین – درست مثل دولتهای دیگر از جمله مالزی و ویتنام – اصرار دارد که کشتی های جنگی دولتهای بیگانه تنها پس از ثبت خویش اجازه عبور از آبهای ساحلی اش را خواهند داشت، کشتی های جنگی آمریکائی به طور مرتب بدون هیچگونه اطلاعی از آبهای ساحلی جزایری که چین ادعای مالکیت آنها را دارد عبور می کنند. این اقدام باید چین را تحریک کند و به آن نشان دهد که واشنگتن آماده است بر علیه ادعاهای چین دست به اقدام بزند [7].

بازیهای جنگی در اقیانوس آرام (پاسیفیک)

حالا دیگر نه فقط کشتی های جنگی آمریکائی بلکه همچنین کشتی های جنگی فرانسوی و انگلیسی نیز مرتب به گونه ای نمایشی از آبهای ساحلی جزایر دریای جنوب چین عبور می کنند. بالا گرفتن کار هم جزئی از قضیه است: آغاز هفتۀ گذشته کار تقریبا به تصادف یک کشتی جنگی آمریکائی با یک کشتی نیروی دریائی چین کشیده بود [8]. غیر محتمل نیست که در آینده سربازان آلمانی نیز در این قضایا شرکت کنند: اوایل ماه ژوئن فلورانس پارلی وزیر دفاع فرانسه اعلام داشت که در یک گشت کشتی های نیروی دریائی فرانسه "ناظرین آلمانی" هم سوار کشتی ها بودند. [9]

علاوه بر آن هر چه بیشتر این خواست به گوش می رسد که نیروی دریائی آلمان نیز زیر همان عنوان تبلیغاتی "آزادی تردد" دست به عبورهای تحریک آمیز از آبهای ساحلی جزایر دریای جنوب چین بزند.[10] البته نیروی دریائی آلمان تا کنون چند بار در مانورهای بزرگ دریائی در اقیانوس آرام که آشکارا بر علیه چین جهتگیری داشتند شرکت نموده است. آخرین بار همین دو ماه پیش. [11]

جرمن فارین پالیسی

8 اکتبر 2018

ترجمه تحریریه سایت

https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/7744/

[1] David Lawder, Karen Freifeld: U.S. Commerce's Ross eyes anti-China 'poison pill' for new trade deals. reuters.com 05.10.2018.

[2] Remarks by Vice President Pence on the Administration's Policy Toward China. whitehouse.gov 04.10.2018.

[3] "Wir brauchen nicht mehr Schutz vor China". Frankfurter Allgemeine Zeitung 08.09.2018.

[4] S. dazu Gemeinsam gegen Beijing.

[5] S. dazu Druck plus Profit und Pipelines im Visier.

[6] Remarks by Vice President Pence on the Administration's Policy Toward China. whitehouse.gov 04.10.2018.

[7] S. dazu Ostasiens Mittelmeer (I) und Ostasiens Mittelmeer (II).

[8] Matthias Müller: Amerikanisches und chinesisches Kriegsschiff kommen sich gefährlich nahe. nzz.ch 02.10.2018.

[9] S. dazu Kriegsspiele im Pazifik.

[10] S. dazu "China herausfordern".

[11] S. dazu Kriegsspiele im Pazifik.